استراتژی اقیانوس آبی چیست؟ آیا به این مسئله فکر کرده‌اید که چگونه می‌توانید از استراتژی اقیانوس آبی برای گسترش کسبوکار خود استفاده کنید. به علاقمندان مدیریت توصیه می‌شود این مقاله از هاوکنیو را از دست ندهند.
در سال 2005، پروفسور دبلیو. چان کیم (W. Chan Kim) و پروفسور رنه مابورنیا (Renee Mauborgne) با ترغیب شرکت‌ها به ترک فضای فسادآلود آن دوره از کسبوکارها، انقلابی در استراتژی کسبوکار به راه انداختند.
آن‌ها در کتاب خود به نام «استراتژی اقیانوس آبی: چگونه فضای بازاری بدون مدعی خلق کنیم که در آن رقابت معنایی ندارد ( بررسی فضای بلامنازع در بازار)» پیشنهاد می‌کنند که شرکت‌ها به جای رقابت با شرکت‌های مشابه باید به دنبال راه‌هایی برای بدست آوردن «فضای بازار بدون رقیب» باشند.
این فضاهای جدید که با عنوان «اقیانوس‌های آبی یا (Blue Oceans)» شناخته می‌شوند، در مقایسه با مبارزه برای بقا در «اقیانوس‌های قرمز (Red Oceans)» که لبریز از رقبای شیاد و فاسد است، بدون رقیب توصیف می‌شوند. استراتژی اقیانوس آبی با دستیابی همزمان به کیفیت محصول بالا و هزینه کم است رقابت را بی‌اهمیت می‌کند.
چان کیم در مقاله‌ای در «فوربس» بدین شکل توضیح داده است: «مطالعات ما نشان می‌دهند در صورتی که در بازار، عرضه بیش از تقاضا باشد؛ استراتژی اقیانوس آبی مورد نیاز است. که میزان این نیاز امروزه بیشتر از گذشته و در آینده بیشتر از امروز خواهد بود».
پیدا کردن اقیانوس‌های آبی
کیم و مابورنیا، بدون نام بردن از مایکل ایی. پورتر (Michael E. Porter)، استاد اقتصاد دانشگاه هاروارد، مدل استراتژی رقابتی او یعنی «نیروهای پنجگانه» را مورد نقد قرار داده‌اند. مدل پورتر فاکتورها و عوامل خاصی را در نظر می‌گیرد؛ که این عوامل تعیین می‌کنند آیا یک کسبوکار می‌تواند براساس سایر کسبوکارها در صنعت، سودآور باشد یا خیر.
حامیان استراتژی کیم و مابورنیا اظهار دارند که آنالیز «نیروهای پنجگانه» تاکتیکی است که رقابت بی‌رحمانه و ماندن در اقیانوس‌های قرمز را ترویج می‌کند.
نویسندگان این کتاب همچنین ادعا می‌کنند که کلید یک موفقیت استثنایی در کسبوکار، تعریف مجدد اصطلاح رقابت و پارامترهای آن و حرکت به سمت اقیانوس آبی است. هدف از این استراتژی شکست رقبا نیست، بلکه بی‌رقیب شدن است.
چارچوب کسبوکار
کیم و مابورنیا توصیه می‌کنند که کسبوکارها برای کشف یک اقیانوس آبی کمیاب، 4 مورد اصلی‌ایی را که به عنوان چارچوب کسبوکار می‌شناسند را در نظر بگیرند تا بتوانند با بازسازی مولفه‌های ارزشی یک خریدار، یک منحنی ارزش جدید را ایجاد کنند. این چارچوب از چهار پرسش کلیدی تشکیل شده است؛ که این پرسش‌ها عبارتند از:
پرورش دادن: چه فاکتورها و عواملی باید بیشتر از استانداردهای صنعت پرورش داده شوند؟
تنزیل دادن: چه عواملی که ناشی از رقابت در مقابل صنایع دیگر بوده‌اند می‌توانند کاهش یابند؟
حذف کردن: کدام عواملی که صنعت برای مدت طولانی‌ایی با آن‌ها رقابت کرده است باید حذف شوند؟
ایجاد کردن: کدام عواملی که صنعت تا به حال پیشنهاد نداده است باید ایجاد شوند؟
این 4 پرسش کمپانی‌ها و شرکت‌ها را وادار می‌سازد تا تک تک عوامل رقابتی را مورد بررسی قرار دهند؛ در نتیجه رهبران را هدایت می‌کند تا فرضیاتی که به طور ناخودآگاه در حین رقابت به فکرشان می‌رسد را دریابند. سپس این رهبران می‌توانند به دنبال اقیانوس‌های آبی در صنایع خود بگردند و این تغییر را ایجاد کنند.
استراتژی اقیانوس آبی در عمل
چان کیم به این مسئله اشاره می‌کند که چگونه آمازون از یک خرده فروشی آنلاین به یک پلت‌فرم دیجیتال تبدیل شده است که عملا هر چیزی می‌فروشد. شاید دانستن جواب آن به شما نیز کمک کند.
چان کیم می‌گوید: «کافی است به تغییر مسیر این شرکت به سمت اولین اقیانوس آبی خود نگاهی بیاندازید. آمازون با انتخاب عناوین مناسب و جذاب برای بزرگ‌ترین مجموعه‌‌ی کتاب‌ها در جهان، در نظر گرفتن قیمت‌های مناسب، تایید خودکار سفارشات خریداران، و در نظر گرفتن تاثیر مفید آن محصول بر افرادی که این آن را خریداری کرده‌اند و یا توجه به نظرات خریداران در مورد نکات مثبت و منفی محصول، خود را از یک خرده‌فروشی کتاب به یک پلت‌فرم موفق تبدیل کرد و از سایر کسبوکارهای مشابه متمایز کرد و به اولین بازار بی‌رقیب خود دست یافت».
با این حال، آمازون همواره در ایجاد اقیانوس‌های آبی موفق عمل نکرده است. طبق گفته مابورنیا، این شرکت در مواردی در مقابل شرکت‌های زاپوس (Zappos)، ای‌بی (eBay) و اپل (Apple) شکست خورد.
مابورنیا می‌گوید: «در هر یک از این موارد، شرکت‌هایی که در مقابل آمازون قد علم کرده بودند به اقیانوس آبی خود دست یافته بودند و زمانی که آمازون تلاش می‌کرد از آن‌ها تقلید کند، آمازون با شکست مواجه می‌شد» درسی که از این گفته می‌توان گرفت این است که بهترین دفاع، حمله است و بهترین حمله دستیابی به اقیانوس آبی مختص خود است. تقلید مسیر موفقیت نیست، به خصوص در صنایع پرجمعیت امروزه که اغلب شرکت‌ها با آن روبرو می‌شوند.
طبق گفته‌ی چان کیم، شرکت دیگری که یک جهش به اقیانوس آبی داشت، شرکت هوم دیپو (Home Depot) بود که با ایجاد یک مرز میان ارزش واقعی و هزینه به بازار فروش مولتی میلیارد دلاری DIY منتهی شد.
به گفته‌ی چان کیم: «هنگامی که شرکت هوم دیپو مشاهده کرد که آمازون به جای رقابت، پیشرفت می‌کند. مواردی را ارائه کرد که آمازون فاقد آن‌ها بود مانند دانش و مشاوره دادن برای انجام پروژه‌های پیچیده که خود افراد بتوانند در خانه انجام دهند، مانند تعمیرات و بازسازی حمام».
ایجاد تغییر
هنگامی که برای رشد و پیشرفت فضا محدود باشد، کسبوکارها تلاش می‌کنند به دنبال یافتن بخش‌های جدیدی باشند که در آن بتوانند از سهم بازار بلامنازع‌شان بهره‌مند شوند. هدف، ثبت تقاضای جدید با ارائه‌ی یک محصول عالی است که رقابت را بی‌معنی می‌کند. اما متاسفانه، این مسئله همیشه موفقیت‌آمیز نبوده و نیست.
همزمان با اینکه مغازه‌ها به توسعه‌ی خود ادامه می‌دهند و فرهنگ خرید آمریکایی در حال تغییر است، خرده فروشان در نرخ‌های بالا ورشکسته می‌شوند. در میان انبوهی از شرکت‌هایی که امسال ثبت شده اند؛ Nine West، Claire’s، و فروشگاه‌های Bon-Ton چند نمونه از این شرکت‌های ورشکسته هستند.
مابورنیا برای کسبوکارهای در حال توسعه، استراتژی‌ایی را توصیه می‌کند که در جدیدترین کتاب چان کیم، «حرکت به سمت اقیانوس آبی: فراتر از رقابت (2017)» آمده است. تحلیلی یک صفحه‌ا‌یی که به کسبوکارها کمک کرده تا بر روی یک صنعت و عوامل کلیدی رقابت در آن صنعت تمرکز کنند. این کار باعث می‌شود زمانی که در محیط بازار و کسبوکار قرار می‌گیرید، به خودتان نگاهی جدی بیندازید.
مابورنیا همچنین اظهار دارد: «اگر خرده‌فروشان این استراتژی را پیاده کنند، به سرعت متوجه خواهند شد که ۳۰ سال است همه آن‌ها در فضایی یکسان در حال رقابت هستند و هر کدام از آن‌ها درواقع تصویری بازتاب شده از دیگری هستند. این یک زنگ بیدار باش واقعی است، که همه را متحد می کند و انگیزه قوی برای تغییر، ایجاد می کند.»
توصیه نهایی او برای تمامی کسبوکارها این است که رقابت را متوقف کرده و شروع به خلق کردن کنند؛ تا با دستیابی به اقیانوس آبی، خود را از سایرین متمایز کرده و هر روز موفقیتی بیشتر از سایرین را جشن بگیرند. شما به عنوان یک صاحب کسبوکار تا چه اندازه از این استراتژی استفاده می‌کنید. تیم هاوکنیو مشتاقانه منتظر شنیدن تجربیات شما عزیزان است.
برای ارسال دیدگاه خود، ابتدا وارد حساب کاربری خود شوید.
ورود