اینبار با اصطلاحی جدید از دنیای اقتصاد که هر کسب و کاری باید با آن آشنا باشد مقاله را آغاز می کنیم. “خندق اقتصادی” . اصطلاحی که برای نخستین بار توسط وارن بافت مطرح و عمومی شد.

خندق اقتصادی یا Economic Moats چیست؟

اصطلاح خندق اقتصادی یا Economic Moats که اولین بار توسط وارن بافت Warren Buffett مطرح شد یک مزیت رقابتی بلند مدت است که به شرکت امکان می دهد در بلند مدت سود کلان کسب کند. وی دریافت شرکت هایی که در بلند مدت به سرمایه گذاران خود پاداش می دهند دارای سود رقابتی پایدار هستند. خندق ها از نقطه نظر سرمایه گذاری اهمیت دارند.

برای تعیین این که شرکتی خندق اقتصادی یا Economic Moats دارد یا نه 4 مرحله زیر به ما کمک می کند:

  1. سودآوری شرکت را ارزیابی کنید.
  2. ارزیابی کنید که آیا شرکت بازدهی مناسبی از محل سرمایه خود ایجاد می کند و آیا این بازده استمرار دارد.
  3. برآورد کنید که شرکت تا چه مدت می تواند سد راه رقبا بماند (این دوره از چند ماه تا چند دهه متفاوت است)
  4. ساختار رقابتی صنعت مورد نظر را بررسی کنید (در صنعت مورد نظر چند شرکت سودآور وجود دارد)

کسب و کارتان را مانند یک قلعه ی قدیمی تصور کنید که خندق اقتصادی با ایجاد موانعی برای رقیبانتان، آنها را دور نگه می دارد. طبق تعریف دانشنامه ی سرمایه گذاری Investopedia “خندق اقتصادی عبارتست از توانایی کسب و کار برای حفظ مزایای رقابتی در مقابل رقیبان به منظور حفظ طولانی مدت سود و سهم بازار از شرکت های رقیب”. در واقع یک خندق اقتصادی درست مانند خندق های قلعه های قرون وسطایی عمل می کند و با ایجاد موانع رقبا را دور نگه داشته و غصب قدرت را برای آنها سخت تر می کند. یک خندق اقتصادی یک اقدام دفاعی است که اجازه می دهد یک شرکت موضع رهبری را حفظ کند و مرزها و حواشی را افزایش دهد. خندق اقتصادی بازگشت سرمایه در طول زمان را تضمین می کند. همانطور که عایدی های سرمایه گذاران از سود یک شرکت گرفته می شود، به نظر می رسد یافتن و برقرار کردن خندق اقتصادی یک توصیه ی جهانی خوب در کسب و کار باشد.

سود و ناکارآمدی

اقتصاد دانان با عنوان “سود انحصاری” یا “monopoly profits” به چنین حواشی اشاره می کنند، زیرا به خاطر نواقص رقابتی است که درآمد دارند. آنها در بازارهایی که رقابت به صورت کامل و عالی وجود دارد ناپدید می شوند، بنابراین کارآیی اقتصاد تا حد زیادی با سود اقتصادی صفر هم معنی است.

با این حال این نمی تواند به عنوان یک هدف برای یک شرکت در نظر گرفته شود. در حالی که سود صفر به معنی ورشکست شدن یک کسب و کار است، انگیزه ای برای شروع و راه اندازی یک کسب و کار و رفتن در دل مشکلات آن نیست. بلکه، همانطور که مایکل پورتز  Michael Porter  تشخیص داده است، شرکت ها استراتژی هایی را برای جدا کردن خودشان و دریافت سود ایجاد کرده اند. در نتیجه، از طریق ایجاد و به کار اندازی ناکارآمدی های اقتصادی سود به دست می آورند.

یک خندق به عبارت ساده توانایی به دست آمده ی شرکت برای حفظ آن ناکارآمدی اقتصادی است که به آن امکان تولید و به دست آوردن سود را می دهد. شرکتی که خندق اقتصادی ندارد باید به این فکر کند که آیا لازم است خندقی را ایجاد کند؟ و چگونه؟

با این مفهوم، شاید خندق ها در رادار فرد کارآفرین هم باید باشند. خندق اقتصادی چیزی نیست که بتوان بعدا فکری به حالش کرد، اما از طرفی هم نباید در استارت آپ ها اولین اولویت را به خود اختصاص دهند. با این همه، هیچکس نمی تواند از چیزی که هنوز وجود ندارد دفاع کند. شما کاربران باید بدانید که تنها در صورتی خندق اقتصادی به کارتان می آید که قبلا یک قلعه ی محکم برای خودتان ساخته باشید. بازهم اگر قلعه ای ساخته باشید بهتر است آن را در جایی بنا کرده باشید که بتوانید یک خندق هم ایجاد کنید. استراتژی سرمایه گذاری بافت نشان می دهد که دفاع از یک قلعه ی بی خندق کار به مراتب سخت تری است.

ایجاد ارزش می تواند خندق اقتصادی شما باشد

برای یک استارت آپ، انتخابی بین دو گزینه ی ساخت قلعه یا حفر خندق وجود ندارد. بلکه قلعه و خندق هر دو باید در طرح اولیه باشند؛ و اولی است که دوم را ایجاد می کند. کارآفرینی، موفقیت در ساخت یک قلعه در دریاچه ی کم عمق است که به صورت خندق در اثر ساخت چنین قلعه ای ایجاد می شود.

کارآفرینان باید روی ایجاد ارزش های جدید متمرکز شوند. یعنی به مشتریان چیزی را پیشنهاد دهند که قبلا به آنها پیشنهاد نشده است. اگرچه این ناکارآمدی اقتصادی را مطرح می کند، اما حداقل برای اقتصاددانان، ناکارآمدی در کسب و کار خود فرد نیست. در عوض، استارت آپ شما با ایجاد ارزش جدید ناکارآمدی رقیبان را هویدا می سازد.

اینجا سه روش را برای ایجاد ارزش در استارت آپ به شما ارائه می دهیم:

  1. ارزش را به استراتژی خودتان تبدیل کنید: ارزش واقعی در نگاه مشتریانتان است، بنابراین اول به آنها فکر کنید. اگر استارت آپ شما می تواند با انجام بهتر یک کار نسبت به رقیبان ارزشی را برای مشتریان فراهم کند، پس اینکه از آنها بخواهید ارزش اضافه ای را پرداخت کنند نباید مسئله ای باشد. این خندق شماست: شما می توانید در ازای ارائه ی ارزش بالاتر قیمت بالاتری را تعیین کنید.
  2. ناکارآمدی رقیبانتان را ایجاد کنید: این به معنی تخریب رقیبانتان یا ایجاد خلل در کار آنها نیست. کسب و کار شما باید هدفش این باشد که با انجام کارها به صورت متفاوت یا انجام کارهای متفاوت و یا حتی برای مشتریان متفاوت، آنها را از میدان به در کند. تفاوت بین ارزش جدیدی که شما ایجاد کرده اید و ارزش قدیمی رقیبانتان، منبع سود شما و همچنین مزیت شما است.
  3. جلو ماندن نیازی به دفاع ندارد: اگر بتوانید بهتر از رقیبانتان امتیاز به دست بیاورید، پیروز شدن شما به دفاع آنها بستگی ندارد. این موضوع هم در ورزش صدق می کند و هم در کسب و کار. اما این هم درست است که بهترین دفاع ها هم در دنیا منجر به برد هیچ بازی نمی شود، مگر اینکه در کنار دفاع امتیازی هم به دست آورید. پس اول به حمله فکر کنید. اگر این کار را به اندازه ی کافی خوب انجام دهید، توانایی تان برای ایجاد ارزش بیشتر نسبت به رقیبانتان، به خندق شما تبدیل می شود.

در حالیکه کار نظر وارن بافت برای جستجوی موقعیت های سرمایه گذاری همراه با خندق اقتصادی درست است، اما در کسب و کاری در بازار رقابتی موجود اعمال می شود. رهبران در بازارهای “اقیانوس سرخ” ( فضا هایی که اکثر رقبا حضور دارند و رقابت سنگین است) ، سودشان را در افتادن در استانداردهای صنعتی یا حتی صفر می بینند، مگر اینکه بتوانند در مقابل رقبا از خودشان دفاع کنند. برای صنایع راکد که یک بازی دفاعی است، مسئله ایجاد موانع و حفر خندق های اقتصادی است.

اما برای صنایعی که راکد نیستند و پیشرفت و نوآوری در آنها جریان دارد، هیچ خندقی در جهان نمی تواند کسب و کارشان را حفظ کند. بهتر است در این موقعیت ها کارآفرینان تهاجمی بازی کنند و یاد بگیرند آن را چگونه به خوبی انجام دهند.