اگر مشغول مطالعه این مقاله باشید و اهل یک جزیره دور افتاده نباشید، شرط می بندیم که حتما باید نام مک دونالد به گوشتان خورده باشد. یکی از بزرگترین دلایلی که باعث تسیخر سریع بازار فست فود توسط مک دونالود شده است، توسعه این فست فود است و یکی از بزرگترین دلایل توسعه وسیع آن نحوه کسب و کاری آن در امتیاز فروش دادن یا همان فرنچایزینگ یا فرانشیز کردن است. بیش از 80٪ از رستوران های مک دونالد در سراسر جهان، جزو فرانشیزهای مک دونالد هستند. به این ترتیب، ممکن است که  رستوران هایی به نام مک دونالد وجود داشته باشند که صرفا خود مک دونالد آن ها را اداره نمی کند، اما آن ها محصولات مک دونالد را تهیه کرده و به استانداردهای آن احترام می گذارند.

در واقع توضیح مدل عملیاتی مک دونالد یک نمونه کامل برای پاسخ به این سوال که “فرانشیز چیست؟” بود. در ادامه این مقاله به توضیحاتی در مورد فرانشیز میپردازیم و همچنین اقسام فرانشیز را بررسی می‌کنیم.

فرانشیز کردن چیست؟

حق رای مجوزی است که توسط کمپانی ای که مالک برند  است (اصطلاحا فرانشیز کننده است) به یک شخص یا شرکت (فرنچایز) داده می شود تا بتواند از دانش تجاری مختص آن برند، فرآیند آن و علایم تجاری آن استفاده کند و  تحت عنوان نام آن برند محصولات و خدمات آن را در یک منطقه یا ناحیه جغرافیایی خاص بفروشد و یا ارایه دهد. یک فرانشیز دارای مجوز برای دسترسی به موارد زیر می باشد:

  • تحت عنوان نام تجاری فرانچایزر کار کند.
  • از علایم تجاری فرانچایزر استفاده کند.
  • به دفترچه عملیاتی فرانشیز دسترسی داشته باشد. (دفترچه عملیاتی نوعی از مستندات است که  یک سازمان در آن راهنمایی های لازم  برای اعضا و کارکنان خود را جهت انجام کارهایشان به طور صحیح و منطقی  و کارآمد  بدانها ارائه می دهد.)
  • شرکت فرانشیز او را پشتیبانی بازاریابی کند.
  • به نرم افزار و دیگر نیازهای عملیاتی فرانچایزر دسترسی داشته باشد.
  • به تمام دانش و مواد اختصاصی دیگر دسترسی داشته باشد.

بیزنس فرنچایزینگ چیست و چگونه کار می کند؟

توافقنامه فرانشیز به دو طرف احتیاج دارد. یک طرف تحت عنوان فرانشیز کننده و طرف دیگر تحت عنوان فرانشیز نامیده می شود. در واقع فرنچایزر صاحب یک نام تجاری (برند) است و حسن نیت خوبی دارد و قصد او این است که با سرمایه گذاری و مشارکت کمتر به دنبال فرصت هایی برای گسترش برند خود باشد. شخص فرنچایز نیز کسی است که آماده سرمایه گذاری است و برای خرید حق امتیاز و استفاده از نام، علائم تجاری، فرآیندهای کسب و کار و فروش  و محصولات موجود فرنچایزر که تمایل به همکاری دارد ، اعلام آمادگی کرده است.

در واقع فراشیز یک کارآفرین نیست که خودش کاری را از ابتدا آغاز کرده باشد، بلکه یک تاجر هوشمند است که حق فروش محصولات شرکتی را گرفته است که از قبل به خوبی شناخته شده است و تقاضای بالایی برای عرضه  دارد. فرنچایز و فرنچایزر می توانند یک شخص حقیقی و یا یک شخص حقوقی باشند و این بدین معناست که آن ها می‌توانند یک فرد، موسسه مشارکتی، شرکت تضامنی با مسئولیت محدود (LLP) و یا یک شرکت سهامی عام باشند.

فرانشیز چگونه عمل می کند؟

مدل عملیاتی کسب و کار حق امتیاز دادن (فرنچایزینگ) ساده است. یک فرنچایز حق استفاده از دانش، فرآیند، علائم تجاری و کسب و کار اختصاصی فرنچایزر را دارد و به فروش محصولات یا ارائه خدمات تحت نام او می پردازد.

این مجوز نیز هزینه ای دارد که تحت عنوان هزینه قرارداد شناخته می شود (هزینه حق امتیاز). هزینه حق امتیاز نیز به فاکتورهایی از جمله مقیاس و محبوبیت آن نام تجاری و میزان تقاضای محصولات آن ارتباط دارد. به استثنای حق امتیاز، فرنچایز نیز ملزم به پرداخت حق امتیاز پاداش که درصدی از فروش ناخالص وی به شمار می رود، به شخص فرانشیز کننده است.

یک فرنچایز باید طبق دفترچه عملیاتی و قرارداد خود با فرانچایزر عمل کند، که معمولا برای انجام این کار آموزش های ویژه و دستورالعمل های عملیاتی توسط فرنچایزر و برای فرنچایز ارائه می شود. فرنچایز نیز مجبور است که از استانداردهای تعیین شده برای حفظ کیفیت، بازاریابی بصری (در صورت لزوم)، محصولات، قیمت ها، پیشنهادات و سایر مواردی که توسط فرنچایزر ارایه می شود نیز پیروی کند.

نقش نام تجاری (برند) در حق امتیاز دادن

تمام مدل های کسب و کاری فرنچایزینگ  حول یک نام تجاری قرار گرفته اند. در واقع  یک فرنچایزر یک نام تجاری یا برند را ساخته است که مشتریان از آن خرید می کنند و  فرنچایز هم مجوزی را برای استفاده از نام تجاری آن برند در یک منطقه خاص را  خریداری کرده  و محصولات استاندارد شده آن برند را به فروش می رساند. بازار فروش آماده شده است و این وضعیت به نفع طرفین معامله است و یک معامله دو سر برد است.

فرنچایزر می تواند بدون سرمایه گذاری هنگفت پولی و زمانی به خواسته خود که گسترش بیشتر نام برند خود است رسیده و علاوه بر آن از منابع دیگری نیز برای خود درآمد کسب کند. این در حالی است که فرنچایز نیز از مزایای تقاضای موجود برای فروش محصولات آن برند نیز برای خود کسب درآمد می کند. همچنین فرنچایز نیز از تلاش های بازاریابی فرانچایزر نیز بهره‌مند خواهد شد، زیرا در واقع او دارای یک نام تجاری است، نه فقط یک فروشگاه!

انواع فرنچایزینگ (حق امتیاز دادن)

1. فرانشیز توزیع محصول

اولین بار فرنچایز به عنوان یک مدل محصول-محور آغاز به کار کرد. با توجه به این مدل، نمایندگی مجاز به توزیع کالاهای آن نام تجاری(فرنچایزر) است. این مدل شبیه مدل  تولید کننده-خرده فروش است. با این حال، فرنچایز برای به دست آوردن حق فروش کالاهای تجاری، ملزم به پرداخت هزینه و خرید میزان معینی از محصولات است. به طور معمول فرانشیز ها فقط محصولات فرنچایزر را به فروش می رسانند، اما توافقی وجود دارد که می توانند طی آن انتخاب کنند فقط محصولات مشخصی از آن نام تجاری را که برای آنها سودمند تر هستند را به فروش برسانند.

برای اولین بار مدل فروش فرانشیز به صورت توزیع محصول، توسط یک خواننده و کوکاکولا برای فروش محصولات خود در قرن نوزدهم آغاز به کار کرد. برندهای کوکاکولا، فورد و اکسون هنوز هم این مدل از فرنچایزینگ را به شرکای تجاری خود ارائه می‌دهند.

2. فرانشیز تولید

این مدل از فرنچایزینگ شامل اعطای حق تولید و فروش از جانب فرنچایزر به طرف فرنچایز می شود. البته فرنچایز ملزم به فروش کالا تحت علامت تجاری و نام برند شرکت فرنچایزر است. مدل فرانشیز تولید، بیشتر در صنایع غذایی و آشامیدنی، پوشاک و خودرو رایج است. به عنوان مثال برنده هایی از جمله CocaCola، Hyundai، Nestle از این نوع فرنچایزینگ استفاده می کنند.

3. فرانشیز حقوقی کسب و کار (بیزنسی)

در واقع مدل فرانشیز کسب و کار، نسخه تکامل یافته مدل فرنچایز توزیع محصول است. منتها در اینجا رابطه بین فرنچایز و فرنچایزر در مقایسه با مدل فرانشیز توزیع محصول، کامل تر است. فرانشیز نه تنها محصولات فرنچایزر را تحت عنوان نام برند فرنچایزر می‌فروشد، بلکه از قالب و روش های استاندارد خرده فروشی که شامل روش های تجارتی بصری، انتصاب کارکنان، اجرای فعالیت های بازاریابی و غیره است نیز  پیروی می کنند. در عوض، آن ها از خدمات بازاریابی و کاربردی شخص فرانشیز کننده بهره می برند.

هوش مالی چیست و چگونه هوش مالی داشته باشیم ؟

مدل حقوقی کسب و کار رایج ترین مدل فرنچایزینگ است. این نوع مشارکت در صنایع مختلف مانند انواع زنجیره های غذایی مختلف مانند McDonalds، Burger King، و … یا سایر زنجیره های خرده فروشی مانند Nike، Bose و … دیده می شود.

4. فرانشیز مستر چیست؟

در یک توافق از نوع فرنچایز مستر ، فرانشیز کننده حقوق  انجام برخی  فعالیت های فرنچایزینگ  مرتبط با برند را (از جمله  انتصاب فرنچایزهای زیر مجموعه) در یک منطقه جغرافیایی خاص به فرنچایزر (فرانشیز کننده اصلی) می دهد. فرانشیز مستر از حقوق تجاری انحصاری در قلمرو مشخص شده برخوردار است و هیچ رقابت، مداخله یا حواس پرتی ای از جانب سایر افرادی که محصولات مشابه آن برند را می فروشند، برای فرنچایز ها وجود نخواهد داشت که این مساله در نهایت منجر به ROI (نرخ بازگشت سرمایه) آسان تر و بهتر برای آن ها می شود.

چرا فرانشیز کردن یک جایگزین امن تر برای شروع کسب و کار شما از ابتدا است؟

در واقع به دلیل وجود مزایای خوب فرنچایزینگ، خرید قرارداد فرنچایزینگ سرمایه گذاری،  روشی امن تر نسبت به شروع یک کسب و کار از ابتدا  است.

1. بازار عرضه و تقاضا

یک فرانشیز کننده از قبل  زمان و پول زیادی را صرف ایجاد  بازار برای محصول خود کرده است. نام آن برند قبلا در ذهن مشتریان جا افتاده است. یک فرنچایز با خرید مجوز فرنچایزینگ سود حاصل از فروش محصولاتی که  در منطقه  تقاضای خاص خودشان را دارند را نیز به دست می آورد. در واقع این سود  به خاطر تقاضای موجود آن برند است و  در این روش در مقایسه با این که  اگر فررنچایز خودش یک کسب و کار را شروع کند امکان شکست کمتری برای او وجود خواهد داشت.

2. تنظیم فرآیندهای  عملیاتی

مدل عملیاتی برند  یک فرآیند استاندارد شده است و فرانشیز باید به این استاندارها وفادار بماند و در واقع این با این روش اگر قرار بر این بود که فرانشیز کار و برندی را برای خود شروع کند و به مشکلاتی بربخورد، دیگر با این مشکلات رو در رو نخواهد شد.

3. خطر کم تر

خطر های احتمالی ای  که ممکن است هنگام شروع فرنچایزینگ رخ دهند، نسبت به خطرات احتمالی ای که ممکن است در زمانی که خودتان کار خود را شروع کنید رخ دهند، کم تر است. در واقع فرنچایز از سرمایه گذاری های مالی ، رقبا، فرصت ها و تهدیدات آگاه است و فقط زمانی کسب و کار فرنچایزینگ را قبول می کند که احساس کند برای او سود آور خواهد بود. او می تواند قبل از شروع کسب و کار فرنچایزینگ خود، برخی  اقدامات احتیاطی  لازم مانند انجام تحقیقات مبوطه را نیز انجام دهد.

28 کتاب توصیه شده که کسب و کار شما را رونق می‌بخشد

چرا  فرنچایزینگ  گزینه بهتری برای گسترش کسب و کار شرکت ها است؟

شروع و اداره یک شعبه جدید برای گسترش کسب و کارتان، به سرمایه گذاری زمان و سرمایه احتیاج دارد. مدل کسب و کار تحت فرانشیز به شما کمک می کند که نام برند را بدون محدودیت گسترش دهید. فرنچایزر نیز از طریق هزینه مجوز و حق  الامتیازهای مداوم ماهانه / سه ماهه نیز پول کسب خواهد کرد.  حتی مدل کسب و کار فرنچایزینگ به برند امکان توسعه و رسیدن به  جاهایی که برایش دشوار بوده است را نیز می دهد.

10 مورد از برترین قراردادهای فرانشیزینگ جهانی

حالا که به پاسخ سوالتان درباره این که فرنچایزینگ چیست رسیده اید، شاید علاقه داشته باشید که قراردادهای فرنچایزینگ برتر دنیا و یا مثال هایی در این ضمینه را بشناسید.  در زیر می توانید لیستی از بهترین قراداد های فرنچایزینگ جهانی را ببینید.

  1. مک دونالد در دسته فست فود- دفتر مرکزی واقع در Oak Brook, Illinois
  2. KFC در دسته فست فود- دفتر مرکزی واقع در Louisville, Kentuck
  3. Burger King در دسته فست فود- دفتر مرکزی واقع در Miami, Florida
  4. Subway در دسته فست فود- دفتر مرکزی واقع در Miami Springs, Florida
  5. 7Eleven در دسته فروشگاه های خرده فروشی- دفتر مرکزی واقع در Dallas, Texas
  6. Hertz در دسته اجاره و لیزینگ- دفتر مرکزی واقع در  Estero, Florida
  7. Pizza Hut Plano در دسته رستوران ها- دفتر مرکزی واقع در Plano, Texas
  8. Marriott International در دسته هتل ها- دفتر مرکزی واقع در Bethesda, Maryland
  9. Wyndham Hotels and Resorts در دسته هتل ها- دفتر مرکزی واقع در Parsippany, New Jersey
  10. Hilton Hotels & Resortsدر دسته هتل ها- دفتر مرکزی واقع در McLean, Virginia

آن چه که فکر می کنید را با ما در میان بگذارید. به نظرتون چیزی در این مقاله فراموش شده؟ نظراتتان درباره این مقاله را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.