۶ احساس اصلی انسان کدامند؟ تاثیر احساسات اصلی بر رفتار انسانها

انواع مختلفی از احساسات وجود دارند که بر نحوه ی زندگی و تعامل ما با دیگران تاثیر می گذارد. گاه اینگونه به نظر می رسد که ما توسط این احساسات کنترل می شویم. انتخاب هایی که می کنیم، اقداماتی که انجام می دهیم و ادراکاتی که می کنیم، همگی تحت تاثیر احساسات ما در هر لحظه قرار می گیرند. روانشناسان نیز تلاش کرده اند تا احساسات مختلفی را که مردم تجربه می کنند، شناسایی کنند. هم چنین چندین تئوری متفاوت برای دسته بندی و توضیح احساساتی که مردم تجربه می کنند، پدیدار شده است.

6 احساس اصلی

در طی دهه ۱۹۷۰ میلادی، روانشناسی به نام Paul Ekman، شش احساس اصلی را شناسایی کرد که به عقیده او بین تمام فرهنگ های انسانی در سراسر جهان مشترک است. احساساتی که او شناسایی کرد عبارتند از: خوشحالی، ناراحتی، انزجار، ترس، تعجب، عصبانیت. او بعدها فهرست احساسات اصلی خود را گسترش داد تا شامل مواردی هم چون غرور، شرم، خجالت و هیجان شود.

ترکیب احساسات

روانشناس Robert Plutchik، “چرخه احساسات” را که مشابه “چرخه رنگ” است، ابداع کرد. احساسات را می توان با یکدیگر ترکیب کرد تا احساسات مختلفی  ایجاد شود، هم چون ترکیب رنگ ها برای ایجاد رنگ های دیگر. با توجه به این نظریه، احساسات پیچیده تر از ترکیب همین احساسات اصلی ایجاد می شوند. به عنوان مثال، ۲ احساس اصلی شادی و اعتماد می توانند برای ایجاد عشق با یکدیگر ترکیب شوند. مطالعات بسیاری اخیرا نشان داده اند که احساسات بنیادین بسیاری بیشتر از گذشته مورد قبول قرار گرفته اند.

محققان در مقاله منتشر شده در “مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم”، 27 دسته بندی مختلف را برای احساسات شناسایی کردند. با این حال این 27 دسته بندی کاملا از هم متمایز نیستند بلکه انسان ها به صورت تدریجی آن ها را تجربه می کنند. در ادامه با نگاهی دقیق تر به برخی از انواع احساسات اصلی تاثیر آن ها را بر رفتار انسان ها بررسی می کنیم.

خوشحالی

از بین تمام احساسات، شادی تنها احساسی است مردم بیشتر از هر احساس دیگری برای آن تلاش می کنند. خوشحالی اغلب به عنوان یک حالت عاطفی دلپذیر تعریف می شود که توسط احساساتی هم چون احساس قناعت، خوشی، لذت، رضایت و رفاه مشخص می شود. تحقیقات در زمینه خوشحالی از دهه 1960 به طور قابل توجهی در تعدادی از رشته ها از جمله شاخه ای از روان شناسایی معروف به روانشناسی مثبت گرا، افزایش یافته است. این نوع احساس گاهی بدین طریق خود را نشان می دهد:

• در حالت چهره تغییری مانند لبخند زدن رخ می دهد
• در حرف زدن به صورت جملات آرام خود را نشان می دهد
• در تن صدا شیوایی و خوشایندی دیده می شود

در حالیکه خوشحالی یکی از عواطف اصلی بشر است، مواردی که ما فکر می کنیم خوشحالی را ایجاد می کنند به شدت تحت تاثیر فرهنگ هستند. به عنوان مثال، فرهنگ پاپ تمایل دارد که تاثیر خود را در دستیابی به اهداف خاصی نظیر خرید خانه یا داشتن کاری با حقوق بالا بداند که منجر به خوشحالی می شود. واقعیت هایی که در خوشحالی نقش دارند، اغلب بسیار پیچیده و بیشتر فردی هستند. مردم مدت ها معتقد بودند که خوشحالی و سلامتی به یکدیگر متصل هستند و تحقیقات از این نظریه که شادی می تواند در سلامت جسمی و روحی نقش داشته باشد، حمایت کرده است. خوشحالی به نتایج مختلفی از جمله افزایش طول عمر و افزایش رضایت زناشویی مرتبط است. در مقابل خوشحال نبودن سبب کاهش سلامت روح و روان می شود. برای مثال استرس، اضطراب، افسردگی و تنهایی با مواردی مانند افزایش التهاب، کاهش امنیت و امید به زندگی در ارتباط هستند.

ناراحتی

ناراحتی نوع دیگری از احساساتی است که اغلب به عنوان یک حالت عاطفی گذرا تعریف می شوندو توسط احساساتی هم چون احساس دل شکستگی، غم و اندوه، ناامیدی، بی علاقگی و پریشانی شناخته می شود. همانند احساسات دیگر، ناراحتی نیز حسی است که مردم به مرور زمان تجربه می کنند. در برخی از موارد افراد می توانند دوره های طولانی و شدید ناراحتی را تجربه کنند که می توانند به افسردگی مبدل شوند. ناراحتی را می توان به روش های مختلف زیر نشان داد:

• پریشان حالی
• سکوت کردن
• عصبانی شدن
• دور شدن از اطرافیان
• گریه کردن

نوع و شدت ناراحتی می تواند بسته به ریشه علت و هم چنین نحوه رو به رو شدن مردم با چنین احساساتی متفاوت باشد. ناراحتی می تواند اغلب افراد را هدایت کند تا خود را با مکانیسم های امیالی هم چون اجتناب از دیگران، خود-درمانی و یادآوری افکار منفی، تطبیق دهند. چنین رفتارهایی می توانند احساس ناراحتی و طول عمر آن را تشدید کنند.

ترس

ترس یک احساس قدرتمند است که می تواند نقش مهمی در بقا داشته باشد. هنگامی که با خطری روبه رو می شوید و ترس را تجربه می کنید، در شرایطی قرار می گیرید که به آن واکنش جنگ یا گریز می گویند. عضلات شما سفت می شوند، ضربان قلب و تنفس افزایش می یابد و ذهن شما هشیارتر می شود و شما را برای فرار از خطر یا ایستادگی و مبارزه آماده می کند. این پاسخ کمک می کند تا شما اطمینان حاصل کنید که آماده مقابله موثر با تهدیدات محیط پیرامونتان هستید. این نوع احساسات می تواند شامل عکس العمل های زیر باشد:

• تغییر در حالت چهره مانند درشت کردن چشمان و کشیدن چانه
• تلاش برای پنهان کردن خود با فرار از تهدید
• واکنش های فیزیولوژیکی مانند تسریع در تنفس و افزایش ضربان قلب

مطمئنا هیچ کس ترس را به شیوه ای یکسان تجربه نمی کند. افراد ممکن است بسته به شرایط واکنش های حساستری از خود نشان دهند. ترس پاسخ عاطفی به تهدید فوری است. انسان همچنین می تواند واکنشی مشابه به تهدیدات و خطرات احتمالی که پیش بینی میکند، نشان دهد که از آن به عنوان اضطراب یاد می شود. برای مثال، اضطراب اجتماعی در برگیرنده ترس پیش بینی شده از شرایط اجتماعی است‌. از طرفی دیگر عده ای از مردم واقعا به دنبال شرایط ترس آور هستند. ورزش های هیجان انگیز و دیگر هیجان ها می توانند باعث ایجاد ترس شوند اما به نظر می رسد بعضی از مردم از چنین احساساتی لذت می برند و معتقدند مکررا در معرض ترسیدن از یک شی یا شرایط قرار گرفتن، منجر به آشنایی و انعطاف پذیری می شود که می تواند احساس ترس و اضطراب را کاهش دهد. این طرز تفکر ایده ی اصلی “مواجهه درمانی“( exposure therapy) است که در آن مردم به تدریج در معرض مواردی قرار می گیرند که آن ها را به صورت کنترل شده و تحت رفتاری ایمن می ترسانند تا نهایتا از شدت ترس آن ها کاسته شود.

انزجار(نفرت)

نفرت یکی دیگر از ۶ احساس اصلی است که توسط Ekman شرح داده شده است.احساس انزجار می تواند به روش های مختلفی نشان داده شود از جمله:
طفره رفتن از یک موضوع منزجر کننده
واکنش های فیزیکی مانند تهوع و استفراغ
حالات چهره مانند خاراندن بینی و گاز گرفتن لب ها
احساس نفرت شدید می تواند از یک منظره ناخوشایند، مزه یا بوی بد سرچشمه بگیرد. محققان بر این باورند که این احساس تکامل یافته احساسی است که در واکنش به مواد غذایی مضر یا کشنده صورت می گرفته است. نمونه آن هنگامی است که افراد غذاهای بدبو یا بد مزه ای را تجربه می کنند. مواردی همچون فقر بهداشت، عفونت، خون، پوسیدگی و مرگ نیز می توانند احساس انزجار را به همراه داشته باشند. این رفتار ممکن است پاسخ طبیعی بدن برای اجتناب از بیماری های مسری باشد. افراد هم چنین می توانند احساس انزجار را هنگام مشاهده افراد دیگر که رفتاری منزجر کننده، غیر اخلاقی یا بد دارند، تجربه کنند.

خشونت