آیا شما انتقاد پذیر هستید؟ اصلا آیا انتقادی نسبت به شما ارائه می شود؟ چگونه با آن برخرود می کنید؟ تعریف انتقاد چیست و چگونه می توانیم از انتقادها استفاده و از آن در راستای پیشرفت خود بهره ببریم؟ با ما همراه باشید.

انتقاد چیست؟

انتقاد کردن به معنی جدا کردن خوبی و بدی و یا اشاره کردن به بدی ها و خوبی ها است، اما در ادبیات روزانه بیش تر برای بیان قضاوت در رابطه با نکات منفی به کار می رود. در واقع هدف از انتقاد کردن برطرف کردن این موارد منفی است و می توان انتقاد کردن را یک امری مثبت در نظر گرفت.

اما واکنشی که معمولا نسبت به انتقاد شکل می گیرد متفاوت است. هر کسی  نمی تواند بپذیرد که نکات منفی رفتار و عمل وی گوش زد شود.  شاید شما هم  همیشه به افرادی که  انتقادات سازنده را با تمام وجود می پذیرند و قبول می کنند غبطه بخورید.  و شاید هم مانند خیلی ها با این ویژگی خوب به دنیا نیامده باشید و طی مدت زمان کاریتان و  همیشه حتی اگر بازخوردی صحیح و دقیق از سایرین دریافت کنید باز هم برای پذیرفتن آن با خود کلنجار بروید.

شاید هم به محض این که طرف مقابلتان شروع به صحبت می کند ضربان قلبتان بالا برود و در ذهنتان به دنبال توضیحی برای رفع و رجو کردن آن عیب باشید و نخواهید آن را بپذیرید. حتما شما هم انتقاد را گاهی حمله ای یکجانبه برداشت کرده اید که ممکن است به شخصیت و نحوه کارکردتان آسیب بزند و بعد از آن نیز به دنبال جوابی متقابل برای تصحیح هر گونه اقداماتی که مورد بحث قرار گرفته است بگردید.

چگونه با همکاران خود رفتار کنیم؟ (۱۳ روش برای برقراری ارتباط و همکار خوب بودن)

متاسفانه بسیاری از افراد بدون فکر و از روی احساسات ناگهانی عکس العمل تدافعی و خشمگینانه و یا شاید هم بدتر از آن از خود نشان می دهند و حتی به طرف مقابل حمله می کنند. اما حقیقت این است که شما باید این مشکل را حل کنید، همه ما این را می دانیم که  در واقع یک انتقاد سازنده می تواند چیزی ارزشمند برایمان باشد.

پس چگونه دفاع کردن از خود را بیاموزیم؟ اصلا آیا نیاز است از خود دفاع کنیم؟ دفعه بعد که با انتقادی سازنده از جانب مدیر یا همکار مواجه شدید، از این روند شش مرحله ای برای با درایت و به درستی برخوردن کردن در آن شرایط استفاده کنید.

عکس العمل اولیه تان را متوقف کنید

در اولین لحظاتی که  نشانه هایی از مورد انتقاد قرار گرفتن را احساس می کنید، قبل از اینکه هر کاری را انجام دهید، آن را متوقف سازید. سعی کنید که سریع عکس العمل نشان ندهید. برای متوقف کردن عکس العلمتان حداقل به یک ثانیه وقت احتیاج دارید. شاید در زندگی واقعی یک ثانیه چیز ناچیزی باشد، اما در واقع برای مغزتان همان یک ثانیه زمان زیادی برای پردازش شرایط فعلی است و در آن لحظه می توانید کاری کنید که صورتتان به حالت تدافعی درنیاید و واکنشی کنایه دار از خود نشان ندهید و به خودتان یادآوری کنید تا آرام بمانید.

مزیت های بازخورد گرفتن از دیگران را به یاد داشته باشید

اکنون شما چند ثانیه وقت دارید تا به سرعت مزایای دریافت یک  انتقاد سازنده را با خود مرور کنید. مواردی هم چون بهبود مهارت ها،  بهتر کردن بهره کاری و روابط خود و کمک به برآورده کردن انتظاراتی که مدیر و دیگر افرادی که با آن ها در ارتباط هستید،  از شما انتظار دارند.

همچنین شما باید سعی کنید تا هر واکنشی را که نسبت به فردی که بازخوردی از خو ارائه می دهد را  محدود سازید. این شرایط  چالش بر انگیز می تواند زمان دریافت انتقاد از یک همکار، یک شریک یا کسی که کاملا هم نسبت به او احساس احترام ندارید برایتان اتفاق بیوفتد، اما به یاد داشته باشید: بازخورد دقیق و سازنده حتی از منابع ناقص نیز به دست می آید. گاهی اوقات حتی از یک منبع ناقص نیز می توان به یک بازخورد دقیق و سازنده رسید.

برای “درک کردن” گوش دهید

گوش فرا دادن یکی از مهم ترین و شاید با ارزش ترین مهارت هایی باشد که یک فرد در تعاملات اجتماعی می تواند از آن استفاده کند. واقعا گوش فرا دادن یک مهارت است که باید بر روی آن کار کنید.  تا به حال شما یادگرفته اید که از واکنش سریع نسبت به انتقاد جلوگیری کنید و سپس به تحلیل و کنترل شرایط بپردازید. حال نوبت گوش فرا دادن و درک کردن انتقاد است. حال شما در یک تعامل و گفت و گوی سازنده با شخصی مقابلتان قرار گرفته اید.

زمانی که شخصی نظرش را با شما به اشتراک می گذارد، به دقت به او گوش دهید. به فرد اجازه دهید تا بدون وقفه افکار کامل خود را با شما به اشتراک بگذارد. میان حرف های وی نپرید و خود را کنترل کنید. زمانی که صحبت هایشان تمام شد، مکالمات فرد مقابلتان را تکرار کنید. به عنوان مثال بگویید :” این طور که شندیم شما تمایل دارید تا گزارشات هفتگی بیشتری ارائه کنم، درست است؟”

در این مرحله، از تجزیه و تحلیل از  پرسیدن سوالاتی که درباره اظهار نظرات آن شخص هستند بپرهیزید. در عوض،  تمرکزتان را فقط بر روی درک نظرات و دیدگاه های او بگذارید و در آن لحظه بنا را بر صداقت او بگذارید. تشخیص دهید که فرد مقابل در چه شرایطی قرار دارد. با آغوشی باز حرف های وی را بپذیرید و تشخیص دهید که آیا آن ها یک انتقاد سازنده هستند و یا نه. نوع برخورد را شما باید مشخص کنید.

تشکر کنید

شاید این بخش سخت ترین بخش کار است، به چشمان طرفتان نگاه کنید و بابت بازخوردی که ارایه کرده است از او تشکر کنید.مطمئنا فردی که سعی در برطرف کردن نقاط تاریک شما دارد، فردی قابل ارزش است.  در رابطه با  تشکر کردن نگران نباشید و سعی کنید تا فرد معقولی باشید.  می توانید بگویید: “واقعا از شما قدردانی می کنم که وقت گذاشتید تا درباره این موضوع با من صحبت کنید.”

ابراز قدردانی به این معنی نیست که شما صرفا با ارزیابی طرف مقابلتان  موافق هستید، اما نشان دهنده این است که شما متوجه تلاشی که همکار شما برای ارزیابی شما و به اشتراک گذاشتن افکارش برای شما کرده است هستید.

حال برای ساختار شکنی نظر طرف مقابلتان سوالاتی بپرسید

اکنون وقت آن رسیده است تا بازخوردی که دریافت کرده اید را مرور کنید، احتمالا در این مرحله  می خواهید تا مساله برایتان واضح تر شود شما نیز نظرتان را به اشتراک بگذارید. از این که وارد مناظره و گفت و گو شوید نترسید و از آن اجتناب نکنید، در عوض سوالاتی مطرح کنید تا ریشه مسائل مطرح شده و راه حل های ممکن برای رسیدگی بدانها را پیدا کنید. سعی نکنید با سوالت خود در تقابل با موضوعات قرار بگیرید.

به عنوان مثال، تصور کنید که یک همکار به شما این طور می گوید که شما در جلسه “کمی زود از کوره در رفتید”،  در این جا چند راه برای ساختار شکنی بازخورد همکارتان وجود دارد:

مثال هایی  خاص برای کمک به این مسئله پیدا کنید “مثلا بگویید من کمی ناامید شده بودم، اما می توانید به من بگویید که دقیقا در کدام لحظه احساس کردید که من خیلی ناراحت شدم؟”

بازخوردی را که بی چون و چرا آن را درست می دانید، خودتان تصدیق کنید مثلا بگویید: ” بله شما درست میگویید، من در آن لحظه وسط حرف آن شخص پریدم و بعدا بابت آن از او معذرت خواهی کردم.”

سعی کنید درک کنید آیا این یک مسئله جداگانه است یا خیر (مثلا یک اشتباه که قبلا و زمانی انجام داده اید)، مثلا بگویید: “آیا متوجه شدید که من در جلسات دیگر نیز جوش آورده باشم؟”

به دنبال راه حل هایی بنیادی برای حل آن انتقاد باشید، مثلا بگویید: “دوست دارم نظرات شما را درباره این که چگونه می توانم در آینده به طرز متفاوتی این مشکل را رفع کنم، بشنوم.”

برای پیگیری کردن، درخواست زمان کنید

امیدواریم که در این نقطه از مقاله، با مسایل ذکر شده موافق بوده باشید. زمانی که یاد گرفتید که چگونه در این شرایط باید صحبت و عمل کنید و مجددا از طرف مقابلتان بابت انتقادش تشکر کردید، میتوانید بحث را خاتمه دهید و حرکت کنید.

این بدین معناست، که اگر مشکل بزرگی وجود دارد و یا چیزی توسط رییستان ارایه شده است، میتوانید یک درخواست یک جلسه پیگیری بکنید تا سوالات بیشتری بپرسید و در رابطه با مراحل بعدی با وی توافق کنید. این  یک روش درست است و برای  پردازش بازخورد، مشاوره از طرف دیگران و فکر کردن در مورد راه حل ها به شما زمان می دهد.

دست به کار شوید

پس از سپری کردن مراحل بالا چنانچه به این نتیجه رسیدید که انتقاد کاملا صحیح و به جا بوده است و مدام تکرار می شود باید برای آن به دنبال یک راه حل بگردید. این مورد یک نقطه ضعف و منفی در شخصیت و رفتار شماست که باید هر چه زودتر برطرف شود. اگر برای این کار اقدام نکنید زحمات شما بی فایده بوده است. برای آن برنامه ریزی کنید و سعی کنید به مرور از این تقطع ضعف یک نقطه قوت بسازید.

 غالبا انتقاد سازنده تنها راهی است که میتواند توسط آن درباره ضعف هایتان یاد بگیرید و بدون آن نمی توانید خود را بهبود ببخشید. هنگامی که حالت تدافعی دارید، به جای پذیرش و مهربانی، این فرصت رسیدن به درک و بینش را نیز به خطر انداخته و آن را از دست می دهید. به خاطر داشته باشید تا انتقاد کردن و پذیرفتن انتقاد، کار آسانی نیست، اما هم در زمان حال و هم در بلند مدت به شما کمک خواهد کرد.